بار ها در اطرافیان خود شاهد افرادی بوده اید که در مدت زمان کوتاهی که سرپا ایستاده اند یا در حالت نشسته بوده اند ، درد در ناحیه ستون مهره ها را احساس کرده اند. این اشخاص ، به علت تنگی کانال نخاعی درد را تجربه خواهند کرد. در چنین مواقعی ، بهتر است که به بهترین متخصص ارتوپد شیراز ، دکتر حمید پردیس مراجعه کنید که تمامی جوانب را سنجیده و طبق اطلاعات بدست آمده برای درمان پیشنهاد هایی را به بیمار می دهند. افراد مبتلا به این عارضه ، بعد از مدتی که در حالت ایستاده قرار می گیرند یا راه می روند ، به مرور دچار درد بسیار می شوند که این حالت هر لحظه بیشتر نیز می شود.
تنگی کانال نخاعی چیست ؟
ستون فقرات به دلیل اینکه نقش کمک کننده به حرکات و گردش به جهات مختلف بدن را برعهده دارد ، یک دست و یک تکه نیست ، بلکه شبیه به دانه های تسبیح به هم چسبیده و به دنبال هم قرار گرفته اند. هر مهره به مهره بعدی توسط سه ساختمان به هم اتصال دارند. یکی به نام دیسک و دو ساختمان دیگر به نام های فاست facet که همان فاصله بین مهره ها می باشد. ساختمان های ما بین مهره ، به وسیله لیگامان های محکم و قدرتمندی به یکدیگر متصل هستند. به نحوی که ما به راحتی می توانیم به هر جهت حرکت کنیم یا خم شویم بدون اینکه جایگاه مهره ها تغییری کنند.
در میان هر دو مهره ، یک سوراخ به نام سوراخ بین مهره ای وجود دارد که از میان این سوراخ ، یک رشته عصبی رد شده است که به اندام های تحتانی متصل است و سبب به حرکت در آمدن عضله ها می شود. در برخی از افراد این فاست ها بیشتر از حد معمول رشد می کنند و موجب مسدود شدن ریشه های عصبی میگردند که به این عارضه ، تنگی در کانال نخاعی می گویند. این بیماری ، سبب فشار وارده بر روی عصب و به وجود آمدن درد و بی حسی در ناحیه پایینی کمر ، باسن و پاها می شود.
دلایل عمده تنگی کانال نخاع
دلایل مختلفی می تواند منجر به بروز این بیماری شود که در ادامه مهم ترینشان را ذکر کرده ایم:
آرتروز. در بیماری آرتروز شاهد از بین رفتن غضروف هستیم که می تواند منجر به بیماری آرتروز شود. غضروف ها ، در بین مهره ها ایجاد شده و کاربرد آن ، جلوگیری از ساییدگی استخوان هاست. به عبارت دیگر ، با از بین رفتن غضروف ها ، استخوان ها دچار ساییدگی می شوند. علاوه بر این ، وقتیکه غضروف ها از بین می روند ، بدن شروع به ساخت استخوان جدید می کند و حجم استخوان بیشتر می شود و فضای بین مهمره کاهش می یابد و با چنین اتفاقی ، تنگی کانال نخاع یا عصب اتفاق می افتد. بیماری آرتروز ، موجب ضخامت لیگامان ها هم می شود و همین موضوع ، در تنگی کانال نخاعی تاثیرگذار است.
دیسک گردن و کمر. با بیرون زدن دیسک گردن یا کمر ، اعصاب تحت فشار قرار می گیرد و کانال نخاعی تنگ شده و دیسک بیرون زده باعث آسیب به عصب می شود.
شکستگی و آسیب ستون مهره ها. با شکستن و آسیب رسیدن به ستون مهره ها ، محل خروج اعصاب حین بهبودی استخوان های ستون مهره ها تنگ می شوند و این عارضه را بوجود می آورند.
علل به وجود آمدن تنگی کانال نخاعی :
همچنین عواملی از جمله موارد مندرج در پایین در به وجود آمدن تنگی کانال نخاع موثر هستند.
- روند رو به افزایش سن :
عمدتا با بیشتر شدن سن ، اشخاص به این بیماری مبتلا می شوند ، زیرا به مرور زمان مفصل های فاست دچار ساییدگی شده اند و بنابراین دگرگونی داشته اند و تغییر شکل آن ها موجب تنگی کانال نخاعی می گردند. در طی روند افزایش سن ، لیگامان های نگهدارنده مفصل ها و مهره ها به یکدیگر به مرور شل خواهند شد و بدین ترتیب به فاست ها فشار خواهد آمد. این اعضا برای ماندگاری و پایداری بدن ، مجبورند که سطح برقراری را بیشتر کنند که به راحتی بتوانند فشار وزن ما را متحمل شوند و این خود سبب تنگی در کانال نخاع می شود.
- ژنتیک :
به طور مادرزاد برخی اشخاص هستند که قطر کانال نخاع آن ها ، به نسبت دیگر افراد کوچکتر است و این خود موجب تنگی در کانال نخاع می شود.
- شغل های سنگین :
برخی از افراد به علت شرایط کاری ، به مرور زمان به این عارضه دچار شوند. شغل هایی که در طول مدت زمان کاری بسیار نیازمند خم و راست شدن هستند ، به تدریج موجب تنگی کانال نخاع فرد می شود.
- وراثت :
وراثت و ژنتیک به این معناست که آن دسته از افراد که اعضای نزدیک خانواده آن ها مانند پدر ، مادر ، خواهر و برادر دچار این بیماری بوده اند ، بی شک ستون فقرات او نیز بی شباهت به آنان نیست و در نتیجه ، احتمال ابتلا به عارضه تنگی کانال نخاعی وجود دارد.
- بیماری های مادر زادی :
افرادی که به عارضه آکندروپلازی مبتلا هستند که دچار کوتاهی دست و پا و همچنین دارای سر بزرگی هستند. این اشخاص مستعد تنگی کانال نخاعی می باشند. زیرا در این اشخاص به صورت مادرزاد ، میزان قطر کانال نخاعی آنان به نسبت دیگر افراد کمتر می باشد و در رنج سنی 30 سال نشانه های بروز این بیماری در آنان مشهود است که با انجام آزمایش ام آر آی می توان از تشخیص آن مطمئن شد.
- بیماری های روماتیسمی :
آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان سبب شده اند که فرد بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه باشد. چونکه در این اشخاص که به این بیمار ی ها ابتلا دارند مفاصل فاست آنان به التهاب دچارند و این التهاب باعث بزرگ شدن facet می شود و در پی آن تنگی کانال نخاعی را به همراه دارد.
انواع تنگی کانال نخاعی :
این عارضه را می توان به دسته های متفاوتی تقسیم بندی کرد ، محل وقوع این بیماری را می توان به سه قسم دسته بندی کرد که به شرح زیر هستند:
- نوع مرکزی
- نوع محیطی
- نوع تنگی سوراخ بین مهره ای
از دید بالینی و همینطور آزمایشی ، هر سه نوع نشانه های مختلفی با یکدیگر دارند. در بیمارانی که این بیماری به حاد ترین حالت رسیده باشد ، در هر سه ناحیه تنگی کانال رخ داده است.
تنگی کانال نخاع گردن چه خطراتی به دنبال دارد؟
گاهی افراد نسبت به تنگی کانال نخاعی بی تفاوت هستند و تنها با اصلاح سبک زندگی به دنبال بهبود این عارضه می باشند این در حالی است که عدم درمان آن می تواند بیمار را در معرض بسیاری از عوارض مانند درد گردن ، کمر درد و اختلال در فعالیت های روزمره و در موارد شدیدتر آسیب رسیدن جدی به نخاع قرار بدهد بنابراین با مراجعه به بهترین فوق تخصص تنگی کانال نخاعی ، می توان پس از بررسی تخصصی و معاینات ، علل ایجاد این بیماری شناسایی گردد تا روش های درمانی و مراقبت های لازم به بیمار توصیه شود و به این ترتیب از بسیاری از عوارض پیشگیری می شود.
روش تشخیص تنگی کانال نخاعی :
ابتدایی ترین روش تشخیص مراجعه به پزشک و معاینه بالینی بیمار توسط دکترحمید پردیس ، بهترین متخصص ارتوپد شیراز است که با دریافت شرح حال وی در می یابد که فرد در چه وضعیتی از بیماری قرار دارد و نیازمند چه تست های جهت تشخیص برای بیمار متناسب است. افراد با نشانه های حرکتی مختلف به دکتر خوب ارتوپد مراجعه می کنند.
یعنی فرد پس از مدتی از راه رفتن دچار گز گز و خستگی و خواب رفتگی قسمت های تحتانی کمر و پا می شود. فرد بعد از نشستن و استراحت مجدد دوباره شروع به حرکت می کند و این امر موجب شده است که بهترین متخصص ارتوپد شیراز در بیمار ضعف عضله را تشخیص ندهد زیرا بیماری تنگی کانال نخاع یک عارضه مزمن و طولانی مدت است که یک شبه پدید نخواهد آمد. بهترین راه های تشخیص این بیماری انجام تست ام آر آی می باشد و بعد از این می توان با کمک نوار عصبی و عضلانی که درگیری ریشه های عصبی را نمایش می دهد از بهترین راهکار های تشخیص به شمار می رود.
راه های درمانی تنگی کانال نخاعی :
عمدتا با استفاده از چهار روش می توان این عارضه را بهبود بخشید :
- داروهای ضد التهاب
- فیزیوتراپی
- تزریق های داخل ستون فقرات
- جراحی ستون مهره ها
طبیعتا بهترین و بیشترین مدت ماندگاری را روش جراحی به خود اختصاص داده است. اما به خاطر داشته باشید ، ابتدا بایستی روند های ساده تری را امتحان کنید و سپس به راه آخر فکر کنید. دقت داشته باشید کسانی که کنترل ادرار و مدفوع آنان به مشکل بر خورده یا فرد در مواقع راه رفتن دچار ضعف باشد ، از همان ابتدا پروسه جراحی را برای شما پیشنهاد می کنند.
انواع جراحی های تنگی کانال نخاعی :
برای بهبود این عارضه ، چندین روش جراحی وجود دارد که به شرح زیر است :
- بهره بردن از آندوسکوپ است که در مواقع محدودی ، مورد استفاده قرار می گیرد که فرد دچار بیماری تنگی در کانال نخاع شده است که شامل عمل های کم تهاجم به شمار می رود.
- پروسه های جراحی با استفاده از لوله های مخصوص که دارای سایز های متفاوتی می باشد که و موجب گشاد شدن کانال نخاع می شوند.
- روش کلاسیک تنگی کانال نخاعی می باشد ، به روش باز مورد استفاده قرار می گیرد. بدون وسیله گذاری می باشد ؛ بدین معنا که روش کلاسیک موجب بهبود شرایط تنگی کانال می گردند ، اما بدون استفاده و جایگذاری ابزاری دیگر در ستون فقرات فرد بیمار.
- آخرین متد جراحی جهت درمان بیماری فوق ، عمل به روش باز است که با استفاده از جایگذاری وسیله است که در حین فرآیند قسمتی از فاست را بر میدارند ، قسمت ها یی که در فاست بیش از حد رشد کرده اند و سبب اصلی تنگی در کانال نخاعی می باشند برداشته می شود. با انجام برداشتن این تکه ها موجب می شود که ستون فقرات پایدار تر شوند و دیگر تزلزل نداشته باشند. در نتیجه ، بهترین متخصص ارتوپد شیراز ، جهت مقابله با لیز خوردگی مهره ها در بازه های زمانی بعدی می توانند در کمر بیمار از پیچ و مهره ها استفاده کنند.
نشانه های تنگی کانال نخاعی :
- بروز درد در کمر
- پیدایش درد و سوزش در مسیر سیاتیک
- خواب رفتن پاها
- سوزن سوزن شدن اندام های پایینی
- اسپاسم پاها
- بی حسی در اندام های تحتانی
پیشگیری :
به طور کلی تمامی بیماری های که ما به آن دچار می شویم ، جنبه ژنتیکی دارند و در واقع ، یعنی استعداد آن را داشته ایم. اما می توان زمان وقوع آنان و میزان شدت درد را با رعایت برخی موارد تغییر داد. ابتدایی ترین اقدام این است که بدانیم این عارضه چگونه به وجود می آید؟
طبق گفته های قبل می دانید که با بروز لقی های مهره ها فاست بین مهره ای شروع به رشد می کند و موجب تنگی در کانال نخاع می گردد. در مرحله بعد ، بایستی علت لق شدن ستون مهره ها را جویا شوید؟ شل شدن و خراب شدن لیگامان ها می باشد. شایان ذکر است که در تمام مدت بایستی در نحوه کار کردن و زندگی مراقبت ویژه ای از این اندام ها داشته باشید.
تقویت عضلات را در اولویت قرار دهید که با ورزش های متناسب با شرایط خود می توانید زمینه ساز قوی شدن عضله ها باشید. شایان ذکر است که از انجام فعالیت های سنگین ، به شدت خود داری کنید. دقت داشته باشید که فکر نکنید ، چون شغل شما پشت میز نشینی است ، دیگر دچار این عارضه نخواهید شد. افراد کارمند و رییسی که مدت زمان بسیاری را در پشت میز سپری می کنند ، به علت اینکه از لیگامان ها استفاده نمی کنند ، به مرور دچار کوتاه شدگی این عضو می شوند و خاصیت کشسانی آنان نیز تضعیف می شود و احتمال بروز تنگی کانال نخاعی به وجود می آید.
نحوه خوابیدن در خصوص تنگی کانال نخاعی
این بیماری به دلیل ایجاد محدودیت حرکتی ، استراحت و خوابیدن را دشوار و چالش برانگیز می سازد. هنگام استراحت در طول شب ، وضعیت خوابیدن ممکن است متفاوت باشد. در ادامه مطلب به برخی از نحوه خوابیدن های مناسب برای کاهش درد و فشار به کمر و نخاع می پردازیم.
- خوابیدن به پشت
بهترین راهکار استفاده از یک تشک سفت و خوابیدن به صورت طاق باز می باشد. اگر ترجیح شما تشکی نرم تر است ، می بایست پاهای خود را بالا بیاورید تا از وارد نمودن فشار بیشتر به کمر جلوگیری شود. در چنین حالتی ، سر و گردن در وضعیتی پایدار و از لغزش دیسک (LSS) جلوگیری خواهند کرد. - خوابیدن به پهلو
گاهی بیماران دارای مشکلات تنگی کانال نخاعی ، با طاق باز خوابیدن با مشکل روبرو هستند. در چنین شرایطی ، خوابیدن به پهلو می تواند گزینه مناسبی باشد. برای راحتی بیشتر ، افراد می توانند از بالش در بین پاها و یا استفاده از بالش دست ، برای حفظ تراز شانه ها و لگن خود استفاده نمایند تا از پیچ خوردگی و یا درد ستون فقرات کاسته شود. - دمر خوابیدن
خواب بر روی معده ، فشار زیادی به کمر وارد و تنفس را کمی سخت می کند. انتخاب این نحوه از خوابیدن ، باعث بروز دردهای قابل توجهی در ستون فقرات و نخاع می گردد. با این حال ، گاهی اوقات چنین امری اجتناب ناپذیر است. به همین عنوان ، یک بالش را زیر ناحیه لگن خود قرار دهید تا از وارد شدن فشار به ستون فقرات اجتناب شود.
آیا تنگی کانال نخاعی برعملکرد جنسی تاثیر می گذارد؟
بله، اکثر بیماران دچار تنگی کانال نخاعی و دژنراتیو ستون فقرات ، در خصوص درد ناشی از فعالیت جنسی اظهار ناراحتی می کنند. اختلال نعوظ ، از دست دادن توانایی جنسی یکی از علائم این بیماریست.
مراقبت های بعد از جراحی تنگی کانال نخاع
پس از عمل ، 3 تا 5 روز را بایستی در بیمارستان سپری کنید و بعد از آن باید انتظار درد را داشته باشید. برای کاهش درد ، مسکن برای شما تجویز می شود. در صورتیکه نیاز باشد ، بریس برایتان تجویز می شود تا درد شما را کاهش دهد و آسیبی به نخاع و ستون فقراتتان وارد نشود. داروهایتان را به موقع استفاده کنید و از مصرف سیگار و نوشیدنی های الکلی خودداری نمایید. مدتی به استراحت بپردازید و دست از فعالیت های سنگین بردارید. مواظب باشید در هفته های اول ، برخوردی به ناحیه تحت عمل اتفاق نیفتد. همچنین ، رژیم غذایی مناسب و کافی مصرف کنید. از انجام تمرینات فیزیوتراپی به توصیه پزشک ، غفلت نکنید.
تمرینات ورزشی برای تنگی کانال نخاعی
یکی از موارد موثر در بهبودی بیمار انجام تمرینات ورزشی زیر نظر بهترین متخصص ارتوپد و فیزیوتراپیست است در نظر داشته باشید انجام خودسرانه این ورزش ها می تواند سبب بروز درد و التهاب و ناراحتی بیشتر برای بیمار گردد بنابراین بدون مشورت و تائید بهترین متخصص تنگی کانال نخاعی در شیراز ، نسبت به ورزش اقدام نکنید.
طبق نظر دکتر حمید پردیس ، عموما ورزش های انعطافی مانند یوگا و پیلاتس با تقویت عضلات و بهبود انعطاف پذیری به مدیریت درد و کاهش استرس و تسکین فشار بر روی نخاع کمک می کنند همچنین گفته می شود ورزش هایی مانند شنا یا راه رفتن در آب به دلیل تقویت ماهیچه ها و برداشتن فشار از روی عضلات و حمایت بیشتر از نخاع ، می تواند موثر باشد.
به طور کلی افرادی که درگیر تنگی کانال نخاعی هستند دامنه حرکت و فعالیت محدودتری دارند با این حال انجام ورزش های سبک می تواند تاثیر بالایی در پیشگیری از تحلیل عضلات و فشار زیاد بر نخاع داشته باشد بنابراین ورزش ها هر چند آهسته و سبک هستند اما در دراز مدت می توانند به شدت بر بهبود حال بیمار و کیفیت زندگی او موثر باشند.
دیدگاه خود را بنویسید