یکی از شایع ترین آسیب های زانو ، رگ به رگ شدن یا همان پارگی رباط صلیبی است. این عارضه بیشتر در میان ورزشکاران رخ می دهد. شایان ذکر است که حدودا نیمی از آسیب های رباط به دلیل صدمات دیگری می باشد که به ساختمان زانو وارد شده اند. نکته حائز اهمیت این است که به دلیل آسیب های که امکان دارد به زانو وارد شود شخص دیگر نتواند به امور روزانه خود رسیدگی کند و نیاز به جراحی داشته باشد. در این مقاله دکتر حمید پردیس ، بهترین متخصص ارتوپد در شیراز قصد دارد تمامی توضیحات لازم در این مورد را به شما عزیزان ارائه دهد تا همگی از علل و عوامل این نوع پارگی بافت مطلع شوید ، پس با ما همراه باشید.
آناتومی زانو
مفصل زانو فرم پیچیده ای دارد ؛ تشکیل شده از استخوان ، رباط ، تاندون و سایر بافت ها است. که همکاری تمامی این اجزا منجر به راه رفتن فرد می شود . یکی از مهم ترین رباط های زانو ، رباط صلیبی است . نگهداشتن استخوان ها کنار هم به عهده رباط است که بافتی بسیار قوی و محکم دارد.
چهار رباط اصلی در زانو وجود دارد که مانند رشته طناب های بسیار محکم عمل می کنند و باعث شده اند که استخوان ها در کنار هم قرار بگیرند و موجب ثابت شدن زانو نیز هستند . رباط صلیبی قدامی زانو داخل مفصل زانو واقع شده است که به حالت مورب از استخوان ران تا ساق اتصال دارد و این اتصال در ثابت ماندن زانو بسیار موثر است و موجب حرکت انسان می شود.
از رایج ترین آسیب های وارده به زانو می توان به پارگی رباط صلیبی اشاره کرد و شدید ترین صدمه وارده نیز به حساب می آید ، زیرا با این آسیب وارد شده ، دیگر ساختارهای زانو نیز صدمه می بینند. عمدتا این عارضه در ورزشکاران و جوانان رخ می دهد. به ویژه افرادی که ورزش های پرخطر همانند اسکی ، فوتبال ، بسکتبال و غیره را انجام می دهند.
در برخی مواقع در هنگام حرکت یا توقف ناگهانی و تغییر جهت به صورت یکباره در ورزش ها نیز احتمال پارگی بافت وجود دارد. بسته به مقدار آسیب وارد شده به زانو شخص نیاز به استراحت ، توانبخشی یا تمرینات خاص دارد. گفتنی است که در موارد حاد و شدید طبق صلاحدید بهترین متخصص ارتوپد شیراز برای بیمار جراحی را تجویز می کنند.
انواع رباط های زانو
در آناتومی زانو 4 نوع رباط وجود دارد که برای این بیماری بایستی با آنها شناخت داشته باشید. رباط ها در واقع نوارهای با بافت الاستیکی می باشند که استخوان ها را به همدیگر متصل می سازند و ثبات و مستحکم بودن آنان را مدیریت می کند. انواع رباط زانو عبارتند از :
- رباط صلیبی قدامی : این رباط در مرکز زانو قرار دارد و میدان چرخش و حرکت رو به جلو ساق پا را سازماندهی می کند.
- رباط متقاطع خلفی : این یکی در قسمت پشت زانو واقع شده است و کنترل رو به عقب ساق پا را در دست دارد.
- رباط جانبی داخلی : رباطی است که به زانو داخلی ثبات می بخشد.
- رباط جانبی جانبی : رباط مذکور به زانو بیرونی ثبات می دهد.
پارگی رباط صلیبی قدامی
آسیب وارده به رباط ACL در واقع یک نوع رگ به رگ شدن در زانو است عموما این صدمات در طی انجام فعالیت های ورزشی به وجود می آید. عموما به دلیل توقف های ناگهانی ، پریدن ها و فرودهای ناگهانی می تواند دلیلی برای پیدایش پارگی رباط صلیبی قدامی باشد. در این وضعیت ممکن است که زانو متورم شود و احساس ناپایداری و عدم تحمل وزن بدن را ممکن است فرد تجربه کند. تمامی درد های متحمل در واقع بسته به نوع شدت و میزان آن می تواند متفاوت باشد و برای روش های درمانی می توان از راه کارهای توانبخشی و تمرینات اصلاحی استفاده کرد. در مواردی که با انجام دادن این راه کارهای درمانی پاسخ مناسبی برای بهبود دریافت نشده باشد می توان از جراحی زانو برای درمان و بهبود وضعیت با توجه به نظر و صلاحدید ارتوپد استفاده کرد.
نشانه های پارگی رباط صلیبی قدامی
- صدای پاپ بلند و یا احساس ترک در زانو می تواند یکی از علائم پارگی
- تورم با روند سریع
- گستره میدان حرکتی مختل می شود
علت های پارگی رباط صلیبی
عوامل بسیاری موجب این پارگی می شود اما اگر این علت ها را در نظر نگیرید و پیگیر درد و تورم نشوید و نادیده بگیرید ، احتمال دارد که بیمار به عمل تعویض مفصل زانو نیاز پیدا کند.
- تغییر یکدفعه ای به علت ایستادن ناگهانی
- پایین امدن میزان سرعت دویدن
- تصادف و برخورد با نفری دیگر ( به خصوص در ورزش های ذکر شده )
- ورزش بر چمن مصنوعی
علائم پارگی رباط صلیبی
- درد بسیار
- تورم شدید در روز اول حادثه
- از دست دادن دامنه حرکتی زانو
- شنیدن صدای بلند از زانو
- درد و ناتوانی در رسیدگی به امور روزمره زندگی
- احساس درد در موقع راه رفتن
- خالی شدن زانو
عوامل موثر در پارگی رباط صلیبی
- شرایط محیطی : در فعالیت های ورزشی که شامل پریدن و دویدن است ریسک پارگی را بیشتر می کند.
- عوامل آناتومی : این بافت در قسمت میانی ، بیشتر از نواحی دیگر در معرض آسیب قرار دارد . درصد بیشتری از بانوان ورزشکار به نسبت مردان دچار این بیماری می شوند.
- دلایل هورمونی : در مواردی که سطح استروژن افزایش یابد احتمال پارگی رباط صلیبی در شیراز نیز افزایش یابد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
یکی از موضوعات مورد بحث در ارتباط با پارگی رباط صلیبی ، میزان اهمیت مراجعه به پزشک برای شروع هر چه سریع تر درمان است در واقع موقعی که صدمه وارد به زانو موجب بروز درد و ناراحتی شد بهتر است برای کنترل به دکتر حمید پردیس ، بهترین متخصص ارتوپد در شیراز مراجعه کنید. دکتر شما را معاینه می کند و طبق شرایط فیزیکی و میزان آسیب وارده روش درمانی موثر برای شما تجویز شود.
انواع شدت پارگی رباط صلیبی
- کشیدگی نوع اول : در این حالت بافت صدمه خفیفی دیده و مقدار کمی کشیده شده و همچنان می تواند به تثبیت زانو کمک کند.
- کشیدگی نوع دوم : در این نوع از عارضه باعث شده که زانو سست شود و به اصطلاح می گویند که پارگی جزئی پیش آمده است.
- کشیدگی نوع سوم : در این حالت عمدتا رباط آسیب بیشتری دیده و این صدمه منجر به دو قسمت شدن رباط گردیده و زانو بسیار ناپایدار است و تحمل وزن فرد را ندارد.
پس از صدمه وارده به رباط صلیبی چه باید کرد ؟
مراقبت های اولیه بلافاصله بعد از بروز عارضه مذکور موجب می شود درد و تورم کاهش پیدا کند . بعد از پارگی رباط صلیبی ، استراحت بسیار موثر است در روند بهبودی ، البته باید به یاد داشته باشید که تحمل وزن را به حداقل برسانید برای وضعیت فعلی زانو ها بسیار قابل توجه است .
بایستی هر دو ساعت یک بار به مدت بیست دقیقه از کمپرس یخ استفاده کنید. گفتنی است که بستن زانو ها با باندهای کشی برای کمتر کردن تحرک زانو مفید می باشد. برای کم کردن تورم و درد بهتر است که به وسیله یک بالش زانو را از بدن بالاتر قرار دهید . حضور مرتب و به موقع در جلسات فیزیوتراپی را جدی بگیرید که روشی درمانی ایمن به حساب می آید.
بروز آسیب و پارگی رباط صلیبی بر اثر انجام چه فعالیت هایی شیوع بیشتری دارد ؟
- ورزش هایی شبیه به اسکی ، ژیمناستیک و تنیس احتمال بروز بیشتر است.
- فعالیت های که درصد برخورد مستقیم بایکدیگر وجود دارد ، همانند فوتبال و بسکتبال و غیره.
- تصادف به وسیله موتورسیکلت
همانطور که قبلا بیان شد می دانید که با آسیب وارد شده به رباط صلیبی دیگر اجزا نیز تحت تاثیر قرار میگیرد و احتمال دارد آسیب ببینند. اعم از :
- در رفتگی کامل کشکک زانو
- بافتی که پوشاننده مفصل می باشد.
- صدمه به انتهای استخوان ران یا ساق پا
- آسیب به غضروف مفصل های که انتهای دو استخوان را در ناحیه رسیدن به هم در بر میگیرد.
درمان پارگی رباط صلیبی
درمان پارگی رباط صلیبی قدامی ACL بستگی به شدت آسیب، سطح فعالیت فرد، سن، و اهداف فعالیت‌های ورزشی یا روزمره دارد. درمان به چند روش عمده تقسیم می‌شود:
• استراحت و استفاده از روش های خانگی :
در صورتی که آسیب وارد شده جزئی باشد با استفاده از روش های متداول خانگی مثل گذاشتن یخ روی زانو و استراحت و نداشتن فعالیت های سنگین در کنار بستن ناحیه آسیب دیده با باند به منظور برداشتن فشار و کاهش تورم زانو در طولانی مدت موثر خواهد بود.
• مصرف دارو
در صورتی که تورم و التهاب زانو به شکل قابل توجهی باشد ، متخصص دارو های استروئیدی برای کنترل درد را تجویز می کند.
• بریس زانو
استفاده از بریس زانو برای پشتیبانی و تثبیت زانو به ویژه در فعالیت هایی مثل دویدن و ورزش کردن موثر است.
• فیزیوتراپی
بر اساس صلاح دید پزشک ، برخی افراد برای درمان پارگی رباط صلیبی نیاز به تمرینات فیزیوتراپی دارند که معمولا چند روز در هفته انجام می شود این حرکات به تقویت عضلات اطراف زانو و کمک به بازیابی دامنه حرکت کمک می کند از طرفی امکان دارد برای تسریع روند درمان ، تمرین هایی نیز در خانه از سمت پزشک تجویز بشود.
• درمان جراحی
در صورتی که ورزشکار باشید و به دستور پزشک نیاز به جراحی داشته باشید یا در حین راه رفتن حالت هایی مثل خالی کردن زانو داشته باشید یا حتی در موارد جدی تر امکان راه رفتن و فعالیت به سختی برای شما وجود داشته باشد از روش جراحی برای درمان پارگی رباط صلیبی استفاده می شود در این روش ACL آسیب دیده برداشته می شود و با بافت سالم جایگزین می گردد به این ترتیب رباط جدید در جای خود رشد می کند و پس از طی کردن دوران نقاهت سلامت فرد باز می گردد.
دیدگاه خود را بنویسید