جراحی تعویض مفصل که در پزشکی به آرتروپلاستی شناخته شده است ، پروسه ای است که طی آن مفاصل آسیب دیده بدن با مفصل های مصنوعی که ممکن است از جنس فلز ، سرامیک یا پلاستیک داشته باشند ، جایگزین می گردند. هر چه سن بالاتر می رود ، احتمال ساییدگی مفاصل و تضعیف آن ها بیشتر شده و فرد را به انجام این جراحی نیازمند می کند. از آن جایی که این جراحی ، از حساسیت خاصی برخوردار است بایستی به یک جراح و متخصص ارتوپد خوب مراجعه فرمایید. دکتر حمید پردیس ، بهترین جراح ارتوپد شیراز هستند که بیماران عزیز می توانند به ایشان مراجعه کرده و تحت نظر او درمان شوند.
همانطور که گفته شد طی عمل تعویض مفاصل ، جراح بخش آسیب دیده مفصل را برداشته و آن را با یک مفصل مصنوعی جایگزین می کند. ایمپلنت جایگذاری شده مشابه مفصل طبیعی بدن است و عملکرد آن نیز به همان صورت می باشد. جراح ارتوپد می تواند عمل تعویض مفصل را برای مفاصل نقاط مختلف بدن انجام دهد اما رایج ترین آن ها مفاصل لگن و زانو میباشند. عمل آرتروپلاستی به دو صورت کامل و جزئی قابل انجام است. اکثر بیمارانی که به این عمل نیازمند هستند ، تحت جراحی کامل قرار می گیرند ؛ یعنی مفصل آسیب دیده به طور کامل از ناحیه مورد نظر خارج شده و سپس مفصل مصنوعی در آن قسمت قرار می گیرد.
تعداد کمی از بیماران جراحی تعویض مفصل جزئی را انجام می دهند. طی آرتروپلاستی جزئی ، تنها بخش آسیب دیده مفصل برداشته شده و آن بخش با ایمپلنت جایگزین می شود. یکی از نگرانی های افراد بعد از این پروسه درمانی ، دوره نقاهت می باشد. مدت زمان ریکاوری به مواردی از جمله سن بیمار ، سبک زندگی ، کامل یا جزئی بودن عمل و نوع مفصل مصنوعی بکاربرده شده ، بستگی دارد.
عمل تعویض مفصل زانو برای چه کسانی لازم است ؟
بعد از مراجعه به بهترین جراح و متخصص ارتوپد در شیراز ، ایشان در صورت مشاهده موارد زیر در بیمار ، انجام عمل جراحی تعویض مفصل را توصیه می کند :
- وجود درد مفاصل که با اتخاذ درمان های غیر جراحی مثل فیزیوتراپی ، دارو درمانی ، بریس ها ، تزریقات و وسایل کمکی دیگر بهبود نیافته است.
- سفت بودن و خشکی مفصل و محدود شدن دامنه حرکتی آن که باعث می شود پرداختن به کارهای روزانه برای فرد سخت و دشوار شود.
- ورم و التهاب نمود یافته که با درمان های محافظه کارانه برطرف نگردیده اند.
علائم فوق در نتیجه عارضه هایی همچون موارد زیر بروز پیدا می کنند :
- آرتریت یا التهاب مفاصل
- روماتیسم مفصلی
- شکستگی
- ناهنجاری های موجود در مفاصلی مثل دیسپلازی مفصل ران
- آواسکولار نکروز ( عدم خونرسانی به استخوان ها )
پیش از عمل آرتروپلاستی ، چه اقداماتی انجام می پذیرد ؟
زمانی که به یک متخصص ارتوپد خوب در شیراز مراجعه نمودید ، ایشان شما را برای جراحی تعویض مفصل آماده می کند. امکان دارد در چندین هفته باقی مانده به عمل ، چند جلسه فیزیوتراپی برایتان تجویز نماید و از شما بخواهد که یک برنامه غذایی و ورزشی منظمی داشته باشید. قبل از آرتروپلاستی ، به جهت ارزیابی سلامت عمومی تست هایی همچون آزمایش خون ، الکتروکاردیوگرام یا همان نوار قلب و و تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه (گرافی قفسه سینه) به انجام می رسد.
احتمال دارد جراح برای طرح ریزی عمل ، انجام سی تی اسکن یا MRI را لازم بداند. به خاطر داشته باشید که باید دکتر معالج را از هرگونه بیماری و مشکلات زمینه ای که دارید مطلع سازید. اگر نسبت به دارویی نیز حساس هستید ، حتما به جراح خود بگویید. همچنین ایشان به شما می گوید که چه مدت قبل از جراحی باید ناشتا باشید.
پروسه جراحی تعویض مفصل به چه صورت انجام می شود ؟
در گام اول ، به جهت آن که هیچگونه دردی را در حین عمل احساس نکنید ، داروی بیهوشی به شما تزریق می شود. بعد از اثرگذاری دارو ، پروسه از سوی بهترین جراح ارتوپد شیراز شروع می شود. تکنیکی که ایشان برای آرتروپلاستی اتخاذ می کند به مواردی از قبیل نوع جراحی و نوع مفصلی که قرار است جایگزین گردد ، بستگی دارد. جراح با ایجاد یک برش در محل مورد نظر ، به قسمت آسیب دیده دسترسی پیدا می کند. سپس تمام مفصل یا تنها بخش آسیب دیده را خارج ساخته و آن قسمت را با ایمپلنت یا همان مفصل مصنوعی جایگزین می کند.
پس از قرارگیری درست مفصل در آن ناحیه ، برش ها با استفاده از نخ بخیه یا چسب های مخصوص جراحی بسته می شوند و در نهایت محل جراحی شده را با بانداژ پانسمان می کند. جراح ارتوپد می تواند این پروسه را به کمک یک تکنیک کم تهاجم تر نیز به انجام برساند که طی آن برش های کوچکتری ایجاد شده و جراحی تعویض مفصل با بهره گیری از ابزار مخصوص انجام می پذیرد.
طی عمل آرتروپلاستی ، کدام مفاصل تعویض می شوند ؟
یک جراح ارتوپد خوب در اکثر موارد به هنگام جراحی تعویض مفصل ، مفصل لگن ، زانو و شانه را جایگزین می کند. علاوه بر آن ، این پروسه نیز به جهت تعویض نمودن مفصل های مچ پا ، آرنج ، انگشتان پا و مچ دست نیز به انجام می رسد.
مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل
بر اساس نوع آرتروپلاستی انجام شده ، ممکن است همان روز از مرکز درمانی مرخص شده و یا این که به مدت یک الی دو روز بستری شوید. دوره نقاهت عمل تعویض مفصل بسیار مهم و حیاتی است . دکتر ارتوپد خوب شیراز مراقبت های لازم را به شما آموزش داده و بایستی با دقت آن ها را انجام دهید :
- از پرداختن به فعالیت های فیزیکی دوری نمایید و تا حد امکان زمان خود را صرف استراحت کنید. ممکن است جراح به شما توصیه کند که در این بازه ، یک کمپرس یخ را به مدت 20 دقیقه بر روی ناحیه جراحی شده قرار دهید.
- حتما در جلسات فیزیوتراپی حضور پیدا کنید و تمرینات ورزشی خانگی را انجام دهید. فیزیوتراپی و حرکات ورزشی علاوه بر کمک به ریکاوری شما به بهبود عملکرد مفصل جایگزین شده نیز کمک می کند ؛ زیرا طی این فرایند عضلات و ماهیچه های اطراف مفصل جدید تقویت می شوند و بهتر می توانند آن ناحیه را حمایت کنند.
- هر ناحیه ای که تحت جراحی قرار گرفته شده است ، بهتر است نسبت به حالت عادی بدن ، در وضعیت بالاتری قرار گیرد. منظور این است که چنانچه جراحی تعویض مفصل زانو انجام داده اید به جای نشستن روی زمین ، بر روی صندلی بنشینید و زیر پای خود یک چهار پایه قرار دهید.
- نواحی برش و جراحت ها را دائما تمیز نگه دارید. بهترین جراح و متخصص ارتوپد شیراز به شما نحوه مراقبت از برش های جراحی را آموزش داده و زمان مناسب جهت برداشتن پانسمان ها و استحمام را نیز با توجه به شرایط و روند بهبودی تان به شما اعلام می دارد.
- داروی مسکن مصرف کنید. به جهت تسکین درد نمود یافته بعد از آرتروپلاستی ، جراح ارتوپد ، برایتان دارو تجویز می کند و شما باید مطابق با دستور ایشان داروها را مصرف نمایید.
- عموما نحوه تغذیه بیمار ، اگر مورد نادرستی را شامل نشود ، بعد از عمل تعویض مفاصل تغییر نمی کند ؛ مگر به صلاحدید پزشک.
بسته به نوع عمل تعویض مفصل ، دوره نقاهت ممکن است تا 4 ماه طول بکشد. در روزهای ابتدایی بعد از جراحی برای راه رفتن باید از واکر ، عصا یا چوبدستی کمک بگیرید. همچنین یک هفته بعد از عمل ، جراح مجدد شما را ویزیت کرده و با توجه به روند بهبودی تان جلسات فیزیوتراپی را تنظیم می کند.
عوارض جراحی تعویض مفصل
در عمل آرتروپلاستی مثل هر پروسه جراحی دیگری ، احتمال بروز عارضه وجود دارد. منتها شما با مراجعه به یک جراح خوب در شیراز و البته رعایت مراقبت های گفته شده ، ریسک عوارض را به حداقل خواهید رساند. در هر صورت لازم است نسبت به این موارد آگاه باشید :
- تشکیل لخته خون
- عفونت
- آسیب دیدن رشته های عصبی در محل تعویض مفصل
- خشکی ، ضعف و پایدار نبودن مفصل که منجر به شکستگی می شود.
- مشکل مربوط به مفصل جایگزین شده مثل جا به جا شدن یا در رفتگی
کسانی که به مشکلات زمینه ای مثل دیابت ، هموفیلی یا بیماری های خود ایمنی همچون لوپوس مبتلا هستند ، ممکن است به میزان بیشتری در معرض عوارض قرار گیرند و دوره نقاهت کمی برایشان دشوار گردد. از این بابت است که می گوییم در جلسه معاینه پیش از عمل پزشک را از تمام موارد آگاه سازید.
نتیجه عمل تعویض مفصل زانو چقدر ماندگاری دارد ؟
گفته می شود مفصل جدید که در ناحیه ای از بدن جایگذاری شده است ، بعد از عمل ، 10 تا 15 سال ماندگاری دارد. اما این محدوده زمانی نیز ممکن است برای همه یکسان نباشند ؛ به طور مثال کسانی که شغل شان انجام فعالیت های سنگین را می طلبد مجبور هستند به بدن خود فشار بیشتری وارد کنند ؛ بنابراین عمر مفصل های تعویضی برای آنان کوتاه تر می شود. در این خصوص نیز با جراح ارتوپد خود مشورت نمایید تا ایشان شما را در این امر راهنمایی کنید.
کسانی که آرتروپلاستی انجام می دهند ، از چه مزایایی بهره مند می شوند ؟
بعد از جراحی تعویض مفصل ، فرد می تواند بدون هیچ درد و گرفتگی مجددا به حرکت دادن عضو مربوطه ادامه دهد. همچنین پس از عمل محدودیت های دامنه حرکتی برای فرد برداشته شده و او قادر است فعالیت های روزانه خود را بدون سختی و دشواری به انجام رساند. به طور کلی انجام آرتروپلاستی کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشیده و سبک زندگی کم تحرک او را که به سبب درد مفاصل به او تحمیل شده بود ، تغییر می دهد.
بعد از عمل آرتروپلاستی در چه صورت باید به دکتر مراجعه کنیم ؟
بعد از عمل تعویض مفصل ، در صورتی که یک یا تعدادی از موارد زیر نمود پیدا کرد ، بایستی بدون معطلی بهترین دکتر ارتوپد شیراز را در جریان بگذارید :
- خونریزی
- علائم بروز عفونت مثل تب ، ورم شدید و خروج ترشحاتی از محل برش ها
- درد شدید به نحوی که با مصرف دارو مسکن نیز تسکین نمی یابد.
جراحی تعویض مفصل در بیماران دیابتی
آرتریت و التهاب مفصل ها از بیماری های به شمار می رود که با درد بسیار همراه است. بروز این عارضه ها در افراد ممکن است که مانعی برای انجام امور روزانه گردد. به طور معمول برای کسانی که شرایط بیماری آنان پیشرفته باشد و شدت درد آن ها افزایش یافته باشد.
پزشک ارتوپد خوب در شیراز برای فرد مراجعه کننده جراحی تعویض مفصل را توصیه می کند.جراحی تعویض مفصل زانو برای بیماران مبتلا به دیابت امری مهم به شمار می آید. زیرا بسیاری از بیمار های دیابتی از آرتریت و التهاب زانو رنج می برند و در پایان راه کاری بجز انجام جراحی نخواهند داشت.
دقت داشته باشید که اگر شما به بالا بودن سطح قند خون مبتلا هستید ممکن است این بالا بودن اندازه فشار خون به بروز عارضه های بعد از جراحی تعویض مفصل کمک کند و در واقع زمنیه ساز و تحریک کننده به حساب می آید. در نتیجه بهتر است که در صورت آگاهی از بیماری خود بهتر است که به متخصص ارتوپد خود اطلاع دهید.
این دسته از بیماران بعد از عمل تعویض مفصل زانو ممکن است به عفونت زخم دچار شوند. و یا برخی حالت های دیگر همانند ، لخته شدن خون ، شل شدن مفصل و یا شکستگی پروتز ممکن است در دوره نقاهت به وجود بیاید. شایان ذکر است که تمامی این موارد در صورتی افزایش می یابد که دیابت تحت کنترل نباشد. به خاطر داشته باشید که بایستی بیش از عمل تعویض مفصل باید سیستم ایمنی تقویت شود که برای سپری کردن دوره نقاهت بدن ضعیف نشود و با افزایش عارضه رو به رو نشوید.
میزان اهمیت توانبخشی در پی جراحی تعویض مفصل زانو
تثبیت و اثرگذاری عمل رخ داده عمدتا بسته به کیفیت و نوع توانبخشی دارد که به کار گرفته می شود. مدت زمان و استقامت در انجام تمرینات توانبخشی می تواند یکی از دلایل اصلی اثر گذاری نتیجه به دست آمده باشد.
ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
از رایج ترین اختلالاتی که پس از تعویض مفصل زانو پدید می آید ، می توان به تورم و کبودی در حجم زیاد اشاره کرد. هرچند در بسیاری از موارد این عوارض بهبود پیدا می کنند و نیاز به روش درمانی خاصی نیست. اما به خاطر داشته باشید اگر پس از دوره نقاهت این تورم از بین نرفت به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. این عارضه بعد از عمل تعویض مفصل یکی از مشکل هایی است که اکثر بیماران با آن روبه رو هستند.
تورم بعد از هر نوع عمل واکنش طبیعی بدن به هر نوع عدم تعادل شیمیایی است که در درون سلول ها یا بافت های بدن انسان به وقوع می پیوندد. این رخداد ممکن است برگرفته از بروز عفونت در ناحیه های جراحی شده باشد. ورم به معنی حجیم شدن قسمتی از بدن می باشد که به دلیل جمع شدن بیش از حد مایعات درون مفصلی در آن قسمت به وجود می آید.
متورم شدن پا بعد از آرتروپلاستی زانو تا چند هفته بعد از اتمام فرآیند مذکور در دوره نقاهت جراحی تعویض مفصل زانو ، امکان دارد باقی بماند. گفتنی است که تسریع در روند بهبود ورم پا بعد ازعمل مفاصل زانو تا حد زیادی به فعالیت ها و تحرک بیمار وابسته است.
درمان ورم پا پس از جراحی
تورم به وجود آمده بعد از عمل تعویض مفصل زانو یکی از اصلی ترین درد ها است که می تواند باعث کاهش دامنه حرکت بیمار شود. شایان ذکر است که دوره نقاهت تعویض مفصل و بهبودی پس از آرتروپلاستی زانو طولانی بوده و بیشتر از مدتی است که بیمار متصور می شود. برای بهبود ورم پیش آمده پس از جراحی تعویض مفصل زانو روش هایی وجود دارند که ممکن است بسیار موثر باشند عبارتند از :
- فیزیوتراپی و تمرینات و حرکات بازتوانی
- استفاده از کمپرس یخ
- تغییر سبک زندگی
اقدامات قبل از جراحی تعویض مفصل زانو
آمادگی های قبل از انجام عمل تعویض مفصل زانو قبل از انجام عمل تعویض مفصل زانو، برخی آمادگیها و اقدامات مهم وجود دارد. در ادامه به چندین مورد اشاره میکنیم:
- ملاقات با جراح : ملاقات با جراح متخصص تعویض مفصل زانو بسیار اساسی است. در این نوبت، جراح میتواند درباره فعالیتهای قبل و بعد از عمل بحث کند، سوالات شما را پاسخ دهد و شرایط خاصی که شما ممکن است داشته باشید را بررسی کند.
- آزمایشات پیش از عمل : برخی آزمایشات شامل آزمایشات خون، اختلالات تنفسی، وضعیت قلبی و غیره ممکن است انجام شود تا اطمینان حاصل شود که شما برای عمل آماده هستید.
- مشاوره برای مدیریت درد: از قبل، با پزشک در مورد مدیریت درد پس از عمل بحث کنید. برنامه های مدیریت درد شامل داروها، فیزیوتراپی و روش های دیگر میتواند در اثرات دردناک پس از عمل کمک کند.
- آماده سازی خانه : قبل از عمل، خانه خود را آماده کنید. ممکن است نیاز به تغییر برخی قسمت های خانه (مانند حمام یا راهروها) برای حرکت راحت تر پس از عمل داشته باشید.
- اطلاع استراحت و حمایت : برنامه ریزی برای استراحت و حمایت بعد از عمل نیز مهم است. اطمینان حاصل کنید که شخصی قادر به کمک به شما در کارهای روزمره و تأمین نیازهای شما است.
همچنین، باید توجه داشته باشید که هر مورد به صورت اختصاصی و بر اساس شرایط شما میتواند متفاوت باشد. بهتر است با جراح خود درباره نیازها و مراحل آمادگی خاص خودتان صحبت کنید
عمل تعویض مفصل زانو با بی حسی یا بیهوشی
عمل تعویض مفصل زانو می تواند با استفاده از بیهوشی عمومی (بیحسی کلی) یا بیهوشی موضعی (بیحسی محلی) انجام شود. انتخاب نوع بیهوشی بستگی به عوامل مختلفی از جمله وضعیت سلامتی شما ، ترجیحات جراح و تصمیم مشترک جراح و تیم پزشکی دارد.
در بیهوشی عمومی ، شما کاملاً بی حس و بی احساس می شوید و در دوران عمل، ممکن است از داروها و تجهیزات ویژه برای نگهداری و کنترل تنفس و عملکرد قلب استفاده شود.
در بیهوشی موضعی ، تنها منطقه زانوی شما بی حس می شود و شما در طول عمل بیدار و هوشیار هستید. این نوع بیهوشی معمولاً با تزریق داروهای مخصوص به ناحیه اطراف زانو، مانند بلاک زانویی، انجام میشود.
تصمیم نهایی در مورد نوع بیهوشی به توصیه جراح و تیم پزشکی خود برمی گردد. آنها با توجه به شرایط شما و نیازهای عمل، بهترین گزینه را برای شما تعیین خواهند کرد.
محدودیت خاصی برای انجام این جراحی وجود دارد؟